چاله‌های سهند؛ سد راه آرمان‌های شهر سالم | معابر سهند؛ لکه سیاهی بر کارنامه شهر مدرن ایران

بازار تبریز آنلاین- موسی‌ کاظم‌زاده : شهر جدید سهند، به‌عنوان یکی از شهرهای برنامه‌ریزی‌شده ایران با هدف جذب سرریز جمعیت کلان‌شهر تبریز، از بدو تأسیس به دلیل طراحی مدرن و زیرساخت‌های نوین مورد توجه بوده است. این شهر در سال‌های اخیر به افتخارات قابل‌توجهی دست یافته است: انتخاب به‌عنوان شهر برتر در میان شهرهای جدید ایران در سال ۱۴۰۲ و پیشگامی در پیوستن همزمان به شبکه جهانی «شهرهای سالم» و «جوامع ایمن» تحت نظارت سازمان بهداشت جهانی. بااین‌حال، وضعیت اسفناک آسفالت معابر این شهر، که به چالشی مزمن برای ساکنان تبدیل شده، نه‌تنها کیفیت زندگی شهروندان را تحت‌الشعاع قرار داده، بلکه اعتبار این عناوین و آرمان‌های بلندپروازانه را به‌طور جدی زیر سؤال برده است. این یادداشت، خطاب به شرکت عمران شهر جدید سهند، شهرداری و شورای اسلامی این شهر، با هدف نقد این تناقض آشکار و ارائه راهکارهای عملی برای رفع آن نگاشته شده است.

چاله‌های سهند؛ سد راه آرمان‌های شهر سالم

وضعیت معابر شهر سهند این روزها، به‌ویژه در فازهای جدیدتر مانند فازهای ۳ و ۴، با استانداردهای یک شهر مدرن و سالم فاصله‌ای عمیق دارد. بر اساس گزارش‌های مردمی و مشاهدات میدانی، بسیاری از خیابان‌ها و کوچه‌های این فازها با چاله‌های عمیق، ترک‌های گسترده، و آسفالت فرسوده مواجه‌اند. این معضل نه‌تنها تردد خودروها و عابران را دشوار کرده، بلکه به افزایش هزینه‌های تعمیر خودرو، کاهش ایمنی تردد، و ایجاد مشکلات جسمانی برای عابران، به‌ویژه سالمندان و کودکان، منجر شده است. شکایات مکرر ساکنان در شبکه‌های اجتماعی، نشان‌دهنده نارضایتی گسترده از وضعیت معابر و هزینه‌های بالای تعمیر خودرو به دلیل چاله‌های عمیق است.

این وضعیت با اهداف اعلام‌شده سهند به‌عنوان کاندیدای شبکه جهانی «شهرهای سالم و ایمن» در تضادی آشکار قرار دارد. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، شهر سالم شهری است که زیرساخت‌های آن سلامت جسمی، روانی، و اجتماعی شهروندان را تضمین کند. معابر ناهموار و غیراستاندارد نه‌تنها سلامت جسمی شهروندان را با خطر مواجه می‌سازد، بلکه با ایجاد نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد به مدیریت شهری، سلامت روانی و اجتماعی جامعه را نیز تهدید می‌کند. همچنین، عنوان «جامعه ایمن» مستلزم زیرساخت‌هایی است که از حوادث قابل‌پیشگیری جلوگیری کند. چگونه می‌توان شهری را ایمن نامید که معابر آن خود به عاملی برای تهدید ایمنی تبدیل شده‌اند؟ این تناقض نه‌تنها اعتبار افتخارات سهند را مخدوش کرده، بلکه با کاهش جذابیت شهر برای سرمایه‌گذاری و مهاجرت، توسعه اقتصادی آن را نیز به خطر انداخته است.

معابر سهند؛ لکه سیاهی بر کارنامه شهر مدرن ایران

ریشه‌های این بحران را می‌توان در چند عامل جست‌وجو کرد. نخست، عدم تخصیص بودجه کافی و به‌موقع برای نگهداری و ترمیم زیرساخت‌های شهری. بر اساس اعلام گزارشی در پاییز ۱۴۰۳، تنها ۱۲ درصد از بودجه عمرانی سال گذشته به ترمیم معابر اختصاص یافته، در حالی که بیش از ۳۵ درصد به پروژه‌های زیباسازی و فضاهای سبز تخصیص داده شده است. دوم، ضعف در نظارت بر پروژه‌های عمرانی، که به اجرای آسفالت‌های غیراستاندارد و تأخیر در تکمیل پروژه‌ها منجر شده است. برای مثال، پروژه آسفالت خیابان‌های فاز ۴ در سال ۱۴۰۲ به دلیل استفاده از مواد نامرغوب، تنها چند ماه پس از اجرا دچار فرسودگی شد. سوم، اولویت‌بندی نادرست در طرح‌های توسعه شهری، که نیازهای زیرساختی اساسی را به نفع پروژه‌های ظاهری به حاشیه رانده است.

برای رفع این بحران و بازگرداندن سهند به مسیر تحقق آرمان‌هایش، اقدامات فوری و منسجم ضروری است. نخست، شرکت عمران شهر جدید سهند، شهرداری و شورای شهر باید بودجه‌ای ویژه و شفاف برای ترمیم معابر تخصیص دهند، با اولویت خیابان‌های پرتردد مانند معابر اصلی و کوچه پس کوچه‌های فازهای ۳ و ۴. دوم، راه‌اندازی سامانه‌ای برخط برای گزارش مشکلات معابر توسط شهروندان، مشابه سامانه‌های موفق در شهرهای بزرگ مانند تهران، می‌تواند مشارکت عمومی را تقویت کرده و نظارت بر پروژه‌ها را بهبود بخشد. سوم، الگوبرداری از شهر جدید پردیس، که با جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی توانسته زیرساخت‌های خود را ارتقا دهد، می‌تواند راهگشا باشد. چهارم، نظارت دقیق بر کیفیت آسفالت و اجرای پروژه‌ها با رعایت استانداردهای بین‌المللی، از تکرار مشکلات جلوگیری خواهد کرد. در نهایت، انتشار گزارش‌های دوره‌ای از هزینه‌ها و پیشرفت پروژه‌ها، اعتماد عمومی را بازسازی می‌کند.

سهند؛ شهری با آرمان‌های بزرگ و معابر فرسوده

شهر جدید سهند با ظرفیت‌های بی‌نظیر خود، پتانسیل تبدیل شدن به الگویی برای توسعه پایدار در ایران را دارد. بااین‌حال، تحقق این هدف در گرو رفع معضلات زیرساختی، به‌ویژه وضعیت اسفناک معابر، است. شرکت عمران شهر جدید سهند، شهرداری و شورای این شهر موظف‌اند تا پایان سال ۱۴۰۴ برنامه‌ای جامع برای ترمیم تمامی معابر ارائه دهند و با اقدام قاطع، این تناقض آشکار را برطرف کنند. ساکنان سهند، که با امید به زندگی بهتر به این شهر مهاجرت کرده‌اند، شایسته زیرساخت‌هایی هستند که سلامت، ایمنی، و کیفیت زندگی آن‌ها را تضمین کند. اکنون زمان عمل است.